On yedinci yüzyılda ortaya çıkan Barok tarzı mimari, döner sütunlar tarafından desteklenen tonozlu kubbeler, kaba taşlardan ve pürüzsüz sıvadan yapılmış duvarlar ve kapılar ile mimari tarzlar karakterize edildi. Bu mimari barok sanatçıların freskleriyle süslenmiştir. Caravaggio, Peter Paul Rubens, Nicolas Poussin, Diego Velázquez ve Rembrandt gibi barok ressamların etkileyici portreleri alçı duvarları süslemiştir.
Barok Tarzı Mimari Nedir?
Barok tarzı mimari, 17. yüzyılda İtalya’da ortaya çıkan ve Avrupa’nın geri kalanına ve ABD’ye yayılan oldukça zengin bir tasarım ve sanat tarzıdır. Barok tarzı mimari, Roma Katolik Kilisesi’nin ihtişamını temsil etmektedir. Barok tarzındaki resimler ve heykeller, İtalya’daki ve Batı Avrupa’daki binaların önemli bir parçası haline geldi. Mimarlar, kilise gibi yapıları geleneksel bina formları yerine büyük heykeller olarak gördüler.
Tarihi
Barok mimarisi İtalya’da başlamıştır. Genel olarak Barok tarzı mimari, 16. yüzyılda başlayan çalkantılı bir döneme tepki olarak kendini gösterdi. İktidardakiler mimariyi ve sanatı güç, zenginlik ve şöhreti sergilemenin bir yolu olarak kullanmak istedi. Bu etkiyi korumanın en önemli yolu görkemli kiliseler ve katedraller üretmekti. Görevlendirilen sanatçılar ve mimarlar, Rönesans’ın güzellik ve gerçekçilik kavramlarını canlandırmaya başladı fakat daha da süslü ve abartılı bir şekilde. Barok döneminde sanatçılar, duygu ve sadakati uyandırmayı hedefleye yeni teknikler geliştirdiler. Barok tarzı mimari daha sonra Avrupa ve Güney Amerika’ya yayıldı. Barok mimarisi ülkelere bağlı olarak farklılıklar içerir. Barok tarzın yayılmasıyla mekânlar, yaşam tarzlarına uygun olarak bazı özellikleri değiştirdi. Barok tarzı mimarisi üç farklı döneme ayrılabilir. Erken Barok dönemi 1584’ten 1625’e kadar Roma’da çalışan mimarlardan oluşuyordu. Mimari eserler, 1625’ten 1675’e kadar yüksek Barok döneminde İtalya’da ortaya çıktı ve 1675’ten 1750’ye kadar geç Barok döneminde Avrupa’ya yayıldı. Barok tarzı mimarinin iki ünlü örneği, İtalya’daki Santa Susanna Kilisesi ve Caserta Sarayı’dır.
Barok Tarzı Mimarinin Özellikleri
Barok tarzı mimari özellikleri aşağıdaki gibidir;
- Büyük kubbeler, bu kubbeler bir yapının merkezine yerleştirilir.
- Ayrıntılı motifler, detayların karmaşık olması, alanın kutsallığına katkıda bulunur.
- İçte ve dışta yaldızlı heykel, heykeller alçı veya mermerden yapılmıştır. Yüksek kontrastlı renk ve dokular içerir.
- Dikkat çekici özellikler, bunlar kavisli duvarlar, tonozlu tavanlar, sütunlar, heykeller, kemerler, nişler ve çeşmeler sayılabilir. Bu öğeler dinamizm olarak bilinen bir hareket hissi verir.
- Çift eğimli tavan arası çatı, Fransız Barok mimarisinin önemli bir özelliğidir ve birçok şatoya dâhil edilmiştir.
Barok Mimarisinin Ünlü Örnekleri
Barok mimarisi Roma’nın ötesine yayıldı. Avrupa’da ve birçok farklı ülkede belirgin farklılıklar yarattı. Barok döneminde yapılmış ünlü örneklerden bazıları aşağıdaki gibidir;
1. Gesu Kilisesi (1580)
- Bulunduğu yer: Roma, İtalya
- İnşa dönemi: 1568 – 1580
- Mimar: Giacomo Barozzi da Vignola
Roma şehrinde yer alan kilisenin cephesi, Barok tarzı mimari olarak karşımıza çıkar. Özellikle Amerika’daki Cizvit kiliseleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Piazza del Gesu’da yer alan yan şapeller ve geçit kopyalanacak ve Cizvitler tarafından İtalya ve Avrupa’nın geri kalanında inşa edilen kiliseler için model olarak kullanılacaktır. Projeden sorumlu mimarı Giacomo Barozzi da Vignola’dır. 1568’de Vignola’nın tasarımına göre Barok kilisenin inşaatına başlandı. Bir Cizvit olan Giovanni Tristano, Vignola’ya yardımcı olacak ve projeyi 1571’de ondan devralacaktır. Daha sonra 1575’te bir Cizvit mimarı olan Giovanni de Rosis projeyi devraldı. Binanın kubbe ve çapraz tonoz gibi bazı bölümleri Giacomo Della Porta tarafından yapılmıştır.
2. Palazzo Barberini (1633)
- Bulunduğu yer: Roma, İtalya
- İnşa dönemi: 1625 – 1633
- Mimarlar: Gian Lorenzon Bernini, Carlo Maderno ve Francesco Borromini.
- yüzyıl mimarisinin Barok tarzı mimari örneği Roma’da yer alır ve şu anda Galleria Nazionale d’Arte Antica’ya ev sahipliği yapmaktadır. Mimar Carlo Maderno, yeğeni Francesco Borromini’nin yardımıyla 1627’de süreci başlattı. 1629’da Maderno vefat etti ve komisyon Bernini ‘ye devredildi. Bernini, bina üzerindeki çalışmalarını 1633’te tamamladı.
3. San Carlo alle Quattro Fontane (1646)
- Bulunduğu yer: Roma, İtalya
- İnşa yılı: 1646
- Mimar: Francesco Borromini
Bu eser, İtalya’nın Roma şehrinde bulunur. İtalyan mimar Francesco Borromini tarafından tasarlandı ve kilise mimar için bağımsız olarak görevlendirilen ilk eserdi.
4. Versay Sarayı (1661)
- Bulunduğu yer: Versay, Fransa
- İnşa yılı: 1661
- Mimarlar: André Le Notre ve Louis Le Vau.
Her yıl binlerce kişinin ziyaret ettiği Barok tarzı mimarinin baskın olduğu turistik yerlerden biridir. Başlangıçta Kral Louis XIII için bir şatoya ev sahipliği yapmıştır. Daha sonra Louis XIV tarafından 1661’den 1715’e kadar üç aşamada genişletildi. 1830’lardan başlayarak sarayın önemli ölçüde onarılması uzun yıllar aldı. Güney kanattaki daireler Fransız Tarihi Müzesi’ne dönüştürüldü.
5. St. Paul Katedrali (1675)
- Bulunduğu yer: Londra, İngiltere
- İnşa yılı: 1675
- Mimar: Christopher Wren
Şehrin en yüksek noktasında yer alan St. Paul Katedrali olarak bilinen Anglikan katedralidir. Bina 17. yüzyılda Christopher Wren tarafından İngiliz Barok mimarisi tarzında inşa edilmiştir. Birleşik Krallık’taki St. Paul Katedrali’nden daha büyük olan diğer tek kilise Liverpool Katedrali’dir.
6. Hôtel des Invalides (1706)
- Bulunduğu yer: Paris, Fransa
- İnşa yılı: 1706
- Mimar: Liberal Bruant
Hôtel des Invalides, engelliler evi anlamına gelir. Anıtlar ve müzelerin dışında savaş gazileri için bir huzurevi, bir hastane ve şehirdeki en yüksek kilise binası olan bir şapel içerir. Şapel (Hıristiyanların tapınak veya kutsal alanı) şimdi Fransa’nın askeri figürleri için bir anıt türbesi olarak kullanılıyor. Tasarımdan sorumlu mimar Fransız Liberal Bruan’dı. Tamamlandığında, cephe 196 metre genişliğindeydi ve en az on beş avlu vardı. 1676’dan itibaren Jules Hardouin-Mansart, şapel ve kilise kompleksini tasarlamak için atandı. Kubbenin Barok iç tasarımı Charles de La Fosse tarafından boyanmıştır.
7. Blenheim Sarayı (1722)
- Bulunduğu yer: Londra, Ingiltere
- İnşa yılı: 1722
- Mimarlar: John Vanbrugh ve Nicholas Hawksmoor.
İngiltere’de Oxfordshire’da yer alan Blenheim Sarayı olarak bilinen ünlü kır evidir. Kraliyet ikametgâhı olmamasına rağmen saray olarak kabul edilen kır evidir. İngiltere’nin en büyük evleri arasında sayılır ve 1987 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Alanı olarak belirlenmiştir. Adını aldığı Blenheim Savaşı’ndan bir sene sonra inşa edilmiştir. Saray, Winston Churchill’in doğduğu ve yaşadığı yer olarak da bilinir.
8. Karlskirche (1737)
- Bulunduğu yer: Viyana, Avusturya
- İnşa dönemi: 1716 – 1737
- Mimar: Johann Bernhard Fischer von Erlach
Viyana’da, Karlsplatz’ın güney tarafında yer alan, Karlskirche olarak bilinen ünlü Barok kilisedir. Saint Charles Borromeo’ya adanmış ve bölgedeki en iyi Barok kilisesi olarak kabul edilir. Johann Bernhard Fischer Von Erlach, kilisenin Barok tasarımında birçok farklı unsuru birleştirdi. Kilise, 1980’lerin sonlarında restore edilmesiyle modern bir ün kazandı.
9. Zacatecas Katedrali (1772)
- Bulunduğu yer: Zacatecas Şehri, Meksika
- İnşa dönemi: 1729 – 1772
Meksika’daki Zacatecas şehrinin merkezinde yer alan Zacatecas Katedrali, Our Lady of the Assumption’a ithafen inşa edilmiştir. Aynı zamanda UNESCO tarafından Dünya Mirası alanı ilan edilmiştir. Meksika Barok sanatının en çarpıcı ve güzel örneklerinden biri olan katedral gösterişli bir şekilde dekore edilmiştir.